یادداشت مهندس قباد ناصری، مدیرعامل شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون
رهبر معظم انقلاب در نوروز 1403، همچون آغاز هر سال، یک شعار را تعیین و به عنوان راهبردی کلان به مسئولان کشور اعلام نمودند.”جهش تولید با مشارکت مردم” رویکردی را دنبال می کند که سهم بخش کلیدی جامعه در پیشبرد اهداف تولیدی کشور را به بالاترین سطح افزایش داده و ایجاد بسترهای مناسب را به عنوان یک وظیفه، به دولت می سپارد. نقش صنعت نفت در این عرصه چیست؟ آیا مشارکت مردم در حوزه تولید نفت خام امکان پذیر است

صنعت نفت در بیش از یک قرن گذشته، سنگ بنای اقتصاد جهانی بوده و رشد اقتصادی را پیش برده است. در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های قابل توجه در فناوری ها، موجبات جهش تولید و به تبع آن تکمیل زنجیره ارزش در این صنعت بزرگ را فراهم آورده، به طوریکه نفت، معیار اصلی اتخاذ تصمیمات کلان برای دولت ها بوده است. با این حال، مشارکت عمومی یک عامل تعیین کننده و اثربخش در تضمین توسعه و پایداری بلندمدت صنعت نفت به شمار می آید که می تواند عملکرد کلی آن را بهبود بخشد.

در صنعت نفت کشورمان، مشارکت مردمی به معنای تعامل با جوامع محلی، ذینفعان و عموم مردم در عرصه های استخراج و فرآورش، اثرات زیست محیطی و توسعه پایدار می باشد. صنعت نفت می تواند با ایجاد اعتماد و شفافیت، اخذ مجوز اجتماعی برای فعالیت به معنای استقبال عموم از طرح ها و پروژه ها، شناسایی و رسیدگی به نگرانی های همجواران، تبادل ایده‌ها با جوامع محلی و تقویت چارچوب های نظارتی، جایگاه اجتماعی خود را حفظ و فرایند تولید را به صورت مستمر راهبری کند. جهش تولید تحت تاثیر یک تعامل اینچنینی، به سهولت قابل دستیابی است.

از سوی دیگر، شرکت های دانش بنیان، سازندگان و تولید کنندگان نیز در دسته بخش خصوصی و زیر مجموعه جامعه ای برآمده از مردم با محوریت مردم قرار می گیرند. ماهیت تعامل در این مجال، کاملا تخصصی و نتایج آن، توسعه زیرساخت های اصلی صنعت نفت را هدف گذاری کرده است. به بیان دیگر، مشارکت مردم در تولید نفت خام، پیکره عظیم صنعت نفت و توسعه آن را تحت تاثیر خود دارد و بخش بزرگی از اقتصاد مردمی را پیش می برد. شرکت های دانش بنیان به سرمایه های فکری اعم از تحقیق، نوآوری و تخصص انسانی متکی هستند که سطح بالایی از تخصص، یادگیری مستمر و تمرکز بر نوآوری را دنبال می کنند. سازندگان و تولیدکنندگان( از کارگاه هایی در مقیاس کوچک تا تأسیسات صنعتی در مقیاس بزرگ) نیز کالاهای مورد نیاز صنعت نفت را از طریق فرآیندهای مختلف مانند مونتاژ، ساخت یا پردازش تولید می نمایند. بین صنعت نفت، شرکت های دانش بنیان و تولید کنندگان(یا سازندگان) شبکه عظیمی از تعاملات و همکاری ها وجود دارد که با توسعه آن می توان به راحتی هدف”جهش تولید” را تحقق بخشید.

شرکت های دانش بنیان می توانند با انتقال فناوری و دانش به تولیدکنندگان کوچک و فعالان اقتصادی، کارایی و بهره وری مشاغل پائین دستی را تسهیل کنند؛ فعالان اقتصادی می توانند از ارتباطات و دسترسی به بازار که توسط شرکت ها و تولیدکنندگان دانش بنیان ارائه می شود، بهره مند شوند؛ شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با ارائه برنامه‌های آموزشی، کارگاه‌ها یا دوره‌های کارآموزی به توسعه مهارت در اقتصاد عمومی کمک کنند تا فعالان اقتصادی مهارت های خود را ارتقا داده و مشاغل مرتبط را ایجاد یا افزایش دهند؛ و با گنجاندن فعالان اقتصادی در زنجیره تامین و مدل های تجاری، شرکت ها و تولیدکنندگان دانش بنیان می توانند با حمایت از اقتصادهای محلی، کاهش نابرابری درآمد، و ترویج شیوه های دوستدار محیط زیست به توسعه پایدار کمک کنند. همه این موارد را می توان به عنوان برنامه ای مدنظر قرار داد که صنعت نفت در راستای دستیابی به اهداف کلان خود مورد حمایت قرار داده و به عنوان هسته مرکزی آن عمل می کند.

در نتیجه، مشارکت مردم با شرکت‌ها و تولیدکنندگان دانش‌بنیان که در اصل تعامل و همکاری با صنعت نفت به حساب می آید، چشم‌انداز اقتصادی را فراگیرتر و انعطاف‌پذیرتر انعکاس داده و آینده ای را مجسم می سازد که در آن جهش تولید به دست مردم، با توان مردم و با مشارکت مردم تحقق یافته است